พระรอดจามเทวี krisana.kd@gmail
ชื่อพระ พระรอดวัดจามเทวี เรียกชื่อตามสถานที่ค้นพบ( บริเวณหน้าวัดจามเทวี ปัจจุบันเป็นศาลาเอสเอ็มแอล) หน้าวัดจามเทวีทางทิศตะวันออกของวัดจามเทวี
ประวัติพระการค้นพบโดยบังเอิญใน การสร้างศาลาเอสเอ็มแอล ช่างเสริฐและทีมงานช่างขุดวางฐานศาลา โดยใช้รถแม๊คโฮขุดเสาตอหม้อได้พบแนวสันเจดีย์เก่าจึงขุดตามแนวสันเจดีย์นำไปพบพระรอดและพระลำพูนจำนวน หนึ่งบรรจุในหม้อดินเผาขนาดใหญ่ขนาดพอๆกับหม้อขนมจีนของชาวล้านนานับได้จำนวนมากกว่า หนึ่งพันองค์และพระอื่นๆเบ็ดเตล็ด หมายถึงพระตระกูลลำพูนได้แก่พระพระคง/พระเลี่ยง/พระเปิม/พระสามเดี่ยว/พระทวาฯยืนของใช้มีค่าอื่นๆ (โดยเฉพาะพระตระกูลอื่นๆมีลักษระพิมพ์ทรงเนื้อหาสาระตรงกับพระที่ขุด ทางน้ำทิ้งที่หลังโรงพยาบาลลำพูน)
เนื้อหาสาระความเก่า ระดับความลึกในการค้นพบประมาณ 5-6 เมตร เป็นความลึกระดับตาน้ำ ผิวพระจึงมีลักษณะสากมือคล้ายหินประการังมีรูพรุนของเนื้อพระเมื่อส่องด้วยกล้องจุลทัศน์ เนื้อพระแห้งจนหมดยาง ตรงกับข้อมูลทางธรณีวิทยาที่มีแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ทำให้เมืองลำพูนไปอยู่ด้านล่าง( city underground )ต่อได้มาสร้างบูรณะปฎิสังขรใหม่ ในสมัยพระยาสรรพสิทธิ์ พุทธศตวรรรษที่ 17 ตามศิลาจาลึก ที่พิพิธภัณฑ์ สถานแห่งชาติจังหวัดลำพูน
ธรรมชาติทีค้นพบ ค้นพบโดยบังเอิญในการขุดตอหม้อสร้างสาลาเอสเอ็มแอล โดยการใช้รถแบ๊คโฮขุด ความลึกระดับตาน้ำสภาพพระจะไม่ปรากฏมีคราบกรุเกาะแต่อย่างใด แต่จะมีหินแคลเซี่ยมเกาะเป้นตุ่มเล็กๆติดนำไปทดสอบความเก่าโดย นักวิทยาศาสตร์จากกรมวิทยาศาสตร์ผลออกมาชัดเจนเป็นพระที่มีอายุการสร้างตามประวัติศาสตร์ โดยมีคราบ Ca
พยานวัตถุ มีการสร้างศาลาเอสเอ็มแอลจริงบริเวณหน้าวัดจามเทวีด้านทิศตะวันออกของวัดจามเทวี
พยานบุคคล ช่างเสริฐ/ช่างแอ๊ด คนงานมีจริง
พุทธศิลป เป็นฝีมือช่างหลวงที่มาจากลพบุรีจึงมีการผสมระหว่างศิลปะทวาราวดีกับศิลปะลพบุรี จากการศึกษาศิลปะ แล้วเป็นพระชุดแรกๆในการสร้างพระรอด หลังจากการสร้างบ้านแปงเมืองเสร็จจึงสร้างพระรอดเพื่อคุ้มครองอาณาจักร เป็นขวัญกำลังใจให้ทหาร
โบราณวิจารณ์ จาการค้นพบพยานวัตถุ /พยานบุคคลทั้งเปิดเผยและไม่เปิดเผยผู้ค้นพบได้แก่คนงานและทีมงานไม่กล้าเปิดเผยตัวเองเพราะเกรงความผิด พระชุดนี้กลุ่มเซียนพระ จึงไม่ทราบมุ่งประเด็นพระที่ค้นพบที่เจดีย์กุ่กรุด ซึ่งมีอายุการสร้างทางประวัติศาสตร์ ในสมัยพระยาสรรสิทธิ์ ในพุทธศตวรรษที่ 17 ( ตามหลักศิลาจารึก )ไม่ทันยุคพระนางจามเทวี ดังนั้นการนำวัตถุธรรมมาเปรียบกันคงจะแตกต่างกันทั้งความเก่าและศิลปะและความเก่า พุทธศิลป์พระเครื่องที่ค้นพบในศาลาเอสเอ็มแอล การพิจารณา ทางศิลปะว่าสูงกว่า ความเก่าถึงยุคพระนางจามเทวี
ศาลาเอสเอ็มแอล บริเวณหน้าวัดจามเทวี สถานที่นี้ค้นพบพระรอดมากที่สุด
พบแนวสันเจดีย์
จะพบเศษอิฐหัก-พระหักกระจายทั่วไป
พระเปิมที่ค้นพบที่บริเวณหน้าวัดจามเทวี แสดงเนื้อพระจัดมากสันนิษฐานสร้างในสมัยพระนางจามเทวี พุทธศตวรรษที่ 13
พระรอดพิมพ์ที่ 1
ดูจากพุทธลักษณะ เป็นพระรอดยุคแรกๆที่สร้างออกแบบโดยช่างหลวงที่มาจากกรุละโว้มีความคมชัดลึกของพิมพ์พระและพึงสังเกตุดังนี้
ภาพสะเก็ดจากนักศิลปะและนักโบราณคดีเป็นรูปพยาหงส์ศิลปะเขมร ที่พระอุระด้านขวาองค์พระ
พระรอดพิมพ์ที่ 2 พิมพ์พระศิวะ เพราะบริเวณโพธิ์ขอเบ็ดเป็นรูปสัญญาลักษณ์ของพระศิวะรูปพระอาทิตย์และจันทร์เสี้ยว( สัญญาลักษณ์ในพระรอดพิมพ์กลางอีกด้วย)
พระรอดพิมพ์ที่ 2
พระรอดพิมพ์ที่ 2 พิมพ์พระศิวะ เพราะบริเวณโพธิ์ขอเบ็ดเป็นรูปสัญญาลักษณ์ของพระศิวะรูปพระอาทิตย์และจันทร์ เสี้ยว( สัญญาลักษณ์ในพระรอดพิมพ์กลางอีกด้วย)
พระรอดพิมพ์ที่ 3 พิมพ์ใหญ่ทรงล่ำสันนิฐานสร้างให้ทหารดูจากพุทธศิลป์องค์พระลำสันแข้งแรงเหมือนนักรบโบราณ
พระรอดพิมพ์ที่ 4 พระรอดพิมพ์ใหญ่บ๊ลอครองลงมาเพราะเครื่งราขฯ ไม่ชัดเจน
พระรอดพิมพ์ที่ 5 พระรอดพิมพ์กลาง พระรอดพิมพ์นี้มีคาถาเทพเต็มไปหมด
กำลังให้ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านศึกษาอยู่
พระรอดพิมพ์ที่ 5 สันนิษฐานพระรอดพิมพ์กลางยุคแรกๆ เพราะพิมพ์ทรงชัดลึกดีมากเนื้อหาวาระมีความเก่าเมือ่ส่องด้วยกล้องจุลทัศน์พบรูพรุน ค้ลายกับหินประการัง
พระรอดพิมพ์ที่ 7 พระรอดพิมพ์ต้อ
พระรอดพิมพ์ที่ 8 พิมพ์ต้อ
พระรอดพิมพ์ที่ 9
พระรอดพิมพ์ที่ 10 พระรอดพิมพ์ตื้น (ใกล้เคียงวัดมหาวันแต่ความคมลึกของพิมพ์มากกว่า)
ปรัชญาการสร้าง สันนิษฐานปรัชญาในการสร้างพระพุทธเจ้าปางบำเพ็ญทุกขกิริยา
พระรอดพิมพ์ที่ 11
พระรอดพิมพ์ที่ 12